‘Lekker jezelf zijn’, best moeilijk…

Hoe vaak heb je dat al meegemaakt? Een vriend of vriendin die je adviseert: ‘Het komt wel goed, wees gewoon jezelf.’ Alsof ‘gewoon jezelf zijn’ het makkelijkste is wat je kan doen. Hoe vaak kon je daar écht wat mee? Alsof het ook om een compleet nieuw idee gaat, dat je niet zelf al had overwogen. Als het echter zo simpel was om ‘gewoon onszelf te zijn’, zouden de meesten van ons het wel gewoon doen, en daar de vruchten van plukken.

‘Jezelf zijn’

Maar het is helemaal niet makkelijk om je ‘zelf’ te zijn, we zijn complexer dan we ons realiseren. We lijken op matroesjka poppetjes: in de loop van ons leven creëren we verschillende lagen van ons ‘zelf’, waardoor het moeilijk is geworden om te onderscheiden welk ‘zelf’ we moeten zijn, als we ons ‘zelf’ willen zijn. We zijn zo geïdentificeerd met onze sociale maskers, dat ‘jezelf’ zijn een hele zoektocht is.

‘We dragen allemaal maskers, dat is bekend, en de tijd komt dat we ze niet meer kunnen afdoen, zonder een deel van
onze eigen huid te verwijderen.’

André Berthiaume

 

Lagen van ‘zelf’

Vanuit de buitenlagen van ons ‘zelf’ presenteren we onszelf aan onze vrienden, buren, familie, als de beste versie van ons ‘zelf’: dat het goed met ons gaat, dat je leven, je relatie, je werk geweldig gaat; dat je succesvol bent in wat je doet, gelukkig, productief. We leven vooral vanuit deze lagen.

Veel ‘dieper’ in ons zit onze authentieke zelf, je echte, oorspronkelijke, waarachtige zelf. Het is het blijvende zelf dat je altijd bent geweest en dat altijd een deel van je zal zijn.

Hoe minder helderheid over je authentieke zelf, hoe lastiger het is om ‘gewoon jezelf te zijn’.

Maar dan doemt de vraag op: als het zo lastig is om jezelf te zijn, wiens leven ben je dan nu aan het leven? Wanneer je geen duidelijkheid hebt over wie je diep van binnen bent en wat jou drijft…., is de kans groot dat je het uitzetten van de lijnen in je leven grotendeels hebt overgelaten aan anderen: je ouders, vrienden, partners, media, etc. Was dat verstandig? Geeft dat een plezierig leven?

Authenticiteit

Nee (zeg ik op eigen gezag), de manier om duurzame vreugde, betekenis en vervulling te vinden is door zelf-ont-dekking. Alleen van daaruit kan een authentiek leven ontstaan.

Authentiek zijn houdt in dat je weet wie je bent en je gedraagt op een manier die dat uitdrukt. Dat je verantwoordelijkheid neemt voor je gevoelens en daden en ook doet wat echt belangrijk voor je is. Authenticiteit is een van de belangrijkste eigenschappen die we in het leven hebben om de beste versie van onszelf te zijn. Het is een continu proces, geen eindstadium. Het geheim van het ontdekken van je ware, authentieke en toekomstige zelf is experimenteren.

Hier volgen 6 eigenschappen die je kunt ontwikkelen om meer van de pracht en volheid van jezelf te ervaren:

[toc]

1. 1. Je bent wie je bent.

      Allereerst moeten we de waarheid over onszelf onder ogen kunnen zien, hoe onplezierig we dat ook vinden. Authentieke mensen zijn eerlijk tegen zichzelf. Ze dagen zichzelf uit, beschouwen zichzelf en zoeken naar hun blinde vlekken. Ze zijn zich bewust van hun meningen, maar zullen die aanpassen als er nieuwe informatie op hun pad komt. Jezelf kennen vraagt om openheid en realistisch zijn.

      Helemaal jezelf zijn, het is makkelijker gezegd dan gedaan. Vervelende ervaringen hebben ons vaak sterk getekend in onze vroege ontwikkeling. Zo ontstonden er ‘lagen’ in onszelf die we nu niet zo makkelijk accepteren en dus onderdrukken, om te verhullen dat we ons onzeker, onwetend, somber, afhankelijk, gekwetst of minderwaardig voelen. Maar dat is ook deel van ons. Je bent wie je bent: soms de mooiste kleuren in de regenboog en andere keren alle tinten grijs, en het vaakst allebei. Je grootste uitdaging zit in het accepteren van het hele spectrum van jezelf.

1. Je onderzoekt regelmatig je drijfveren.

   Waarden helpen je om richting te geven aan je leven. Je krijg je een ‘hoger’ doel, omdat je dingen doet met een bepaalde reden. Als je weet waarom je dingen wel of niet doet, laat je je niet leiden door emoties of door je omgeving, die iets goed- of afkeurt.
   Aan de hand van persoonlijke waarden kun je je prioriteiten bepalen. Die vormen de leidraad voor je gedrag en geven je een persoonlijke gedragscode. Waarden vormen de basis waarop je beslissingen neemt en beïnvloeden dus de manier waarop je je inkomen verdient, de relaties die je aangaat, hoe je vriendenkring eruit ziet, waar je je tijd aan besteedt, waar je je geld aan uitgeeft, wat je wel of niet eet en drinkt, etc.

   Waarden kreeg je wel al mee vanaf je geboorte, uit onbewuste modelleringen van de omgeving waarin je opgroeide, vooral je ouders, onderwijs, media, etc. Maar al die waarden waren niet van jouzelf. Je hoorde ze in je kindertijd en daarom absorbeerde je ze als een spons. Wat zijn jouw waarden, nu je volwassen bent?

2. Je neemt beslissingen op basis van je intuïtie.

   Intuïtie is het vermogen om iets te doorzien, zónder noodzaak tot verklaren. Het kan tegen alle logica en normen ingaan. Je intuïtie zegt niets over wat je wel zou wíllen of waaróm, maar het laat je weten wat voor jou het belángrijkste is om te doen.

   Emoties zijn slechte raadgevers, ze vertroebelen je keuzevrijheid. Je intuïtie spreekt neutraal, met overwicht, zonder positieve of negatieve emotie. Intuïtie geeft signalen die je een bepaalde richting op kunnen sturen. Intuïtie is stil en zacht en is verbonden met wie jij bent. Geef aandacht aan je intuïtie en leer er op te vertrouwen.

3. Je doorziet het pallet aan verwachtingen.

   Niets menselijks is je vreemd. Je wil, net als iedereen, graag het gevoel hebben dat je ergens bij hoort. En zo sta je onder invloed van je omgeving, zoals familie, vrienden, collega’s, netwerken én de druk van hun uitgesproken of onuitgesproken verwachtingen.

   Behalve dat die omgeving, in het hier-en-nú, jouw gedrag stuurt, draag je ook verwachtingen in jezélf mee. Deze kunnen al heel lang in je systeem verborgen liggen, als gevolg van bijvoorbeeld de heersende familie-mores. Hun verwachtingen kunnen zó verankerd zijn geraakt in je, dat het automatische aannames zijn geworden over jezelf en de wereld. Dan zal je denken dat je gedrag geheel voortkomt uit je eigen wil.

   Hoewel verwachtingen ook nuttig kunnen zijn (als motivatie om bv meer te sporten), kan het er ook toe hebben geleid dat je grote beslissingen hebt genomen (je studie, huwelijk, niet naar een ander land verhuizen etc.), die achteraf niet overeenkwamen met je eigen voorkeuren, maar met die van een groep waar je belang aan hechtte. Ook al maak je er het beste van.

   Het is moeilijk om je te bevrijden van groepsdruk: hoe beter je bent aanpast aan de groep en haar regels, hoe meer waardering en complimenten. Maar het is cruciaal om na te gaan of de gebruiken van een voor jou belangrijke groep (bv je familie) nog steeds overeenkomen met jouw persoonlijke wensen en beschouwingen.

4. Je leeft op vruchtbare grond.

   Voorwaarde voor groei is een vruchtbare omgeving. Dat geldt voor alles in de natuur, ook voor jou. Op alle niveaus wordt je leven beïnvloed door degenen met wie je je omringt. Jij doet jouw deel om het goed te hebben, en voor je stoutmoedige leven heb je ook een behulpzame en liefdevolle binnenste cirkel nodig, die vrij is van negativiteit, angst en spanning. Zoek mensen die je visioenen en dromen ondersteunen en je daarin helpen. Laat mensen los die te veel oordelen en onvoldoende respect laten zien voor je.

5. Je stelt en bewaakt je persoonlijke grenzen.

   Het stellen van gezonde grenzen geeft je kracht en mogelijkheden. Door het stellen van grenzen en deze ook af te dwingen, win je zelfrespect, ontwikkel je gezondere relaties en, praktisch gezien, creëer je meer tijd voor wat jijzelf belangrijk vindt. Ongezonde grenzen veroorzaken emotionele pijn, dat kan leiden tot afhankelijkheid, angst, stress en spijt.

   Grenzen bepalen waar jij eindigt en waar anderen beginnen. Grenzen bepalen de hoeveelheid fysieke en emotionele ruimte, die jij tussen jezelf en anderen toelaat. Grenzen helpen je te bepalen welke vormen van communicatie, gedrag en interactie aanvaardbaar voor je zijn.

   Wees je bewust dat jouw grenzen en behoeften anders zijn dan die van anderen. Maak het onderscheid tussen jouw behoeften, gedachten, gevoelens en wensen en die van anderen. Wees assertief.

Pas als je helderheid hebt gekregen over je authentieke zelf en je actief hebt gewerkt aan het versterken hiervan, kan je ‘gewoon’ jezelf zijn. Geen geïdealiseerde zelf, maar een realistische en nuchtere versie van jezelf. Een zelf dat naast sterke kwaliteiten, ook frustrerende valkuilen heeft.

Leven in deze ruimte geeft je de vrijheid om de best mogelijke versie van jezelf te zijn, zonder het gevoel te hebben dat je meer of minder van jezelf moet maken. Daar ben je wie je bent: authentiek.